Jane Goodal to najsłynniejsza na świecie przyrodniczka, ekolożka, aktywistka na rzecz ochrony środowiska. 

Urodziła się w Wielkiej Brytanii 3 marca 1934 roku. W 1960 roku wyjechała do Afryki, gdzie przez 45 lat badała dzikie szympansy w Parku Narodowym Gombe Stream w Tanzanii. W swoich badaniach terenowych przyjęła niekonwencjonalne podejście, zanurzając się w ich siedlisku i życiu, aby doświadczyć ich złożonego społeczeństwa jako współmieszkanka, a nie zdystansowany obserwator, i zrozumiała je nie tylko jako gatunek, ale także jako jednostki obdarzone emocjami i długotrwałymi więzami. 

Przełomowe badania

Odkrycie przez dr Jane Goodall w 1960 roku, że szympansy wytwarzają i używają narzędzi, jest uważane za jedno z największych osiągnięć dwudziestowiecznej nauki. Jej badania terenowe w Gombe zmieniły nasze rozumienie szympansów i na nowo zdefiniowały relacje między ludźmi i zwierzętami w sposób, który do dziś ma swoje odzwierciedlenie na całym świecie. Goodall odeszła również od tradycyjnych metod naukowych w studiowaniu naczelnych, nadając zwierzętom imiona, zamiast numerować je, jak było to wcześniej w praktyce uniwersyteckiej.

Wielokrotnie próbowano ją zdyskredytować w związku z jej płcią, szczególnie gdy sugerowała występowanie podobieństw między ludźmi a naczelnymi. Na szczęście, ignorowała je i niestrudzenie prowadziła swoje badania.

Niestrudzona orędowniczka praw zwierząt i ochrony przyrody

Przez prawie 60 lat pionierskiej pracy Jane Goodall nie tylko pokazała, jak pilna jest potrzeba ochrony szympansów przed wyginięciem, ale także na nowo zdefiniowała ochronę gatunków, uwzględniając potrzeby lokalnych mieszkańców i środowiska. Dziś podróżuje po całym świecie, mówiąc o zagrożeniach dla szympansów i kryzysach ekologicznych, wzywając każdego z nas do podjęcia działań na rzecz wszystkich żywych istot i planety, którą dzielimy.

W 1977 roku utworzyła organizację Jane Goodall Institute, aby kontynuować badania nad szympansami oraz rozszerzyć działania na rzecz ochrony szympansów, ochrony przyrody i edukacji ekologicznej. Organizacja działa do dziś.

Obecnie podróżuje po całym świecie, opowiadając o zagrożeniach dla szympansów, innych kryzysach ekologicznych oraz o swoich nadziejach. W swoich przemówieniach i książkach podkreśla wzajemne powiązania wszystkich żywych istot oraz zbiorową siłę indywidualnych działań, zachęcając słuchaczy do uznania osobistej odpowiedzialności i zdolności do wprowadzania zmian. “Każda jednostka ma do odegrania swoją rolę” – mówi. “Każdy człowiek może coś zmienić”.

Nadzieja może być dla nas rozwiązaniem

Podczas szczytu klimatycznego (COP26) w 2021 roku, którego była rzeczniczką, powiedziała:

“W ciągu moich 87 lat widziałam, jak topnieje lód na Grenlandii, jak znikają lodowce na górze Kilimandżaro i na całym świecie. Lasy znikają – wylesianie oznacza, że tracimy jedno z płuc świata”.

Mówiła także: „Żyjemy w dość ponurych czasach i dotyczy to scenariusza politycznego, społecznego i oczywiście, przede wszystkim, ekologicznego. Ale nadzieja może być dla nas rozwiązaniem, które pomoże nam wyjść z najczarniejszych czasów”. 

W jednym z wywiadów tak to tłumaczyła: “Nadzieja przypomina raczej przebywanie w bardzo ciemnym tunelu z wieloma przeszkodami, na które trzeba się wspiąć. I dotarcie do drugiego końca, gdzie jest promyk światła, nadziei, wydaje się niemożliwe. Nadzieja nie może się pojawić, jeśli nie podejmiemy działań i walki, aby tam dotrzeć”

Jane Goodal jest autorką licznych książek. Dla dorosłych i dla dzieci (Saving Their World, Ours oraz My Life with the Chimpanzees). Książki Goodall – zwłaszcza „Przez dziurkę od klucza Najważniejsza książka o naszych najbliższych krewnych.” (Through a Window) i Shadow of Man – zyskały taką popularność, że szympansy, z którymi pracowała, stały się znane na całym świecie. Kiedy zmarł jeden z szympansów – Flo – londyński “Times” wydrukował nekrolog.

Kilka z nich wydano w języku polskim. 

Źródło: Jane Goodall Institute, relacje prasowe COP26

Zdjęcie: Jane Goodall Institute